با کتاب پردازان

وبلاگی در زمینه آموزش مجازی

با کتاب پردازان

وبلاگی در زمینه آموزش مجازی

مزایای بکار گیری آموزش الترونیکی ( آموزش از راه دور) :

 
کاهش محدودیت زمانی
کاهش محدودیت مکانی
ارتباط بیشتر و موثرتر با استاد
تبادل اطلاعات بیشتر با هم کلاسی ها
با توجه به درصد غیر حضوری بودن دوره کم شدن هزینه مکان
درک عمیقتر به علت امکان تطابق سرعت یادگیری فرد یادگیرنده با موضوعات درسی
کنترل بیشتر استاد روی دانشجویان و مطالب درسی وامکان ثبت فعالیت هاو پیگیری پیشرفت دانشجویان توسط استاد
سادگی به روز رساندن اطلاعات
قابلیت انعطاف در زمینه بکارگیری انواع سخت افزار و نرم افزارهای کامپیوتری جهت ارتباط با اینترنت
تطابق با سبک های مختلف یادگیری
کاهش هزینه و زمان رفت و آمد
تشویق دانشجو برای ارتباط با اینترنت و پیداکردن اطلاعات مرتبط در اینترنت
تشویق دانشجویان برای یادگیری از طریق خودشان
عدم محدودیت های تعداد پذیرش دانشجو برای ایران
عدم محدودیت های کلاسیک درس و مقطع از لحـــاظ گذراندن سلســـله مراتبی درسها و دوره ها پیاده سازی سیستم امتحان و ارزیابی با کیفیت و کمیت مطلوبتر. چرا که بخاطر اتوماتیک بودن امتحانات و ارزیابی ها ، اساتید می توانند تعداد دفعات امتحان را افزایش دهند.
 

101 نکته ساده برای معلمان در سه هفته اول آغاز ترم تحصیلی

 

101 THINGS YOU CAN DO

 

THE FIRST THREE WEEKS OF CLASS

 

 

By Joyce T. Povlacs
Teaching and Learning Center, University of Nebraska-Lincoln

       
 

شروع تدریس در آغاز ترم تحصیلی از اهمیت خاصی برخوردار است. حال چه یک کلاس مقدماتی برای دانش آموزان تازه وارد باشد یا یک دوره تخصصی برای دانشجویان سال آخر. به هر حال شروع خوب می تواند احساس مطلوبی را برای همه دانشجویان در طول ترم ایجاد نماید. مطالعات نشان داده است که سه هفته اول هر ترم تحصیلی دوره بسیار مهمی است و مهارت اساتیدو معلمان  در مدیریت و برنامه ریزی این دوره در انگیزش دانشجویان بسیار موثر است. این مقاله خلاصه ای است از مجموع نظریات و تجارب اساتید و معلمان سراسر دنیا که در قالب 101 نکته اساسی برای داشتن کلاسی بهتر در طول ترم جمع آوری شده است

 

 1)  در ابتدای ورود به کلاس با دانشجویان احوالپرسی و معارفه کوتاهی داشته باشید.

2)      در اولین جلسه از شروع ترم تحصیلی سعی کنید دقت و توجه دانشجویان را به کلاس معطوف دارید.

3)      خود را بصورت کامل معرفی نموده با حضور و غیاب دانشجویان شروع کنید .

4)      از دانشجویان بخواهید خود را بصورت کامل معرفی کنند . سعی کنید اسامی آنها را به خاطر بسپارید.

5)      در جلسه اول ساختار کلی از برنامه تان را بیان نمائید.

6)      کلاس درس را درست به موقع شروع کنید.

7)      ساعات موظف تدریس برای درس مورد نظر را به دانشجویان اعلام نمایید.

8)      سعی کنید در طول ترم تحصیلی این مدت زمان را رعایت نمایید.

9)      روش های تدریس و وسائل کمک آموزشی را که احتمالاً در طول ترم استفاده خواهید کرد  به دانشجویان معرفی نمایید. (سخنرانی, کنفرانس, بحث گروهی, اسلاید, ترانس پرنسی....)

10)  سرفصل دروس را بصورت مکتوب تهیه و در اختیار دانشجویان قرار دهید.

11)  برای دانشجویان تبیین نمایید که برای درس شما چه مقدار وقت در روز باید صرف کنند و آنها را در شیوه های مدیریت زمان و استفاده بهتر از فرصت ها راهنمایی نمایید.

12)   در صورت نیاز، دانشجویان را برای آموختن مهارت های اساسی مورد نیاز برای موفقیت در درس شما راهنمایی و هدایت نمایید  (روش های گزارش نویسی, مقاله نویسی.....)

13)  برای کمک به دانشجویان روشهای  مناسب یادگیری را جهت دریافت آنچه که باید بیاموزند  طراحی نمایید.

14)  اماکن و مراکز کمک آموزشی و راههای استفاده از آن را به دانشجویان خود معرفی کنید.

15)  انواع آزمونهایی را که در طول ترم خواهید داشت  به دانشجویان معرفی نموده و روشهای مطالعه موثر برای موفقیت بیشتر در این آزمونها را برای آنها روشن  نمایید.

16)  یک نمونه از آزمون های  انتخابی   شما  برای سنجش دانشجویان را  بصورت  آزمایشی مطرح  نمایید.

17)  نمونه ای از پاسخ سؤالات را به دانشجویان نشان دهید.

18)   در مورد تقلب و تخلف در امتحانات و  عواقب ناشی  از آن را برای  دانشجویان توضیح دهید.

19)  در صورت تمایل می توانید بین خود و دانشجویان برای پاداش یا تنبیه در مواردی از قبیل حضور به موقع سر کلاس یا تاخیر در ورود, موفقیت در امتحانات, رعایت نظم و آداب در کلاس و .... قراردادی برقرار نمایید.
( به عنوان مثال در نظر گرفتن نمره ای برای حضور منظم در کلاس, اختصاص نمره ویژه برای ارائه کنفرانس, کارپژوهشی و .... ) 

 

20)  کسانی را که به هر دلیل با سایر دانشجویان متفاوتند و یا مشکل خاصی دارند در جلسات اول شناسایی نمایید.

21)  در لحظات آغازین درس سعی کنید دانشجویان را از حالت  هیجان و تلاطم شروع کلاس به آرامش و سکوت دعوت کنید و توجه آنها را به درس معطوف دارید

22)  بر مطالب جلسه قبل مرور کلی داشته باشید.

23)  چند سؤال مطرح نمائید و ضمن پاسخگویی دانشجویان مطالب را یادآوری نمائید .

24)   بهتر است درس جدید را با طرح یک معما, سؤال, تصویر جالب, اسلاید یا ترانس پرنسی شروع کنید. این امر در جلب توجه دانشجویان به موضوع درس موثر است.

25)   عنوان درس را مطرح کنید و از دانشجویان بخواهید انتظار و هدفشان را از یادگیری این موضوع بیان نمایند.

26)   در موضوعات درسی مختلف از روش های متنوع تدریس و وسائل کمک آموزشی مناسب استفاده کنید.

27)   بعد از تدریس, گروهی با شرکت دانشجویان تشکیل دهید تا به مرور مطالب مطرح شده بپردازند و در طول بحث گروهی در کلاس قدم بزنید و گاه دقایقی را در مجاورت دانشجویان بنشینید.

28)   گاهی از روشهای ایفای نقش در کلاس استفاده کنید و اجازه دهید دانشجویان نقش خود را انتخاب کنند.

29)   برای تقویت تفکر خلاق و ایجاد افق هایی نوین در ذهن دانشجویان از روشهای بحث گروهی, بارش افکار و حل مساله  استفاده نمائید.

30)  لیستی از مشکلات و مسائل پیچیده درسی را تهیه و در اختیار دانشجویان قرار دهید و از آنها بخواهید تا راه حلی را برای آنها پیدا کنند. 

 

31)    به دانشجویان بیاموزید حداقل 3 بخش از اوقات خود را به خوب گوش دادن, مطالعه صحیح و یافتن نکات کلیدی اختصاص دهند و مطالب درسی را بصورت مستدل و منظم پیگیری نمایند.

32)   در تفهیم نکات کلیدی و مفاهیم اصلی درس از مثال, تصویر و وسائل کمک آموزشی استفاده کنید. 

33)  گاه در بین درس بصورت موردی از برخی دانشجویان سؤالی بپرسید.

34)   در قالب بیان نظرات شخصی دانشجویان همراه با سؤالات و بحث های گروهی بهتر می توانید با نقطه نظرات دانشجویان آشنا شوید.

35)  سعی کنید مثالها و مسائل ملموس و کاربردی تر را در کلاس به بحث و گفتگو بگذارید (در کلاس های بزرگ می توانید از یک میکروفن پرتابل بین دانشجویان استفاده کنید).

36)   در رابطه با علایق و فعالیتهای علمی و پژوهشی خود با دانشجویان صحبت کنید.

37)   از دانشجویان بپرسید اخیراً چه کتابهایی را مطالعه کرده اند و از آنها در مورد اخبار و نشریات جویا شوید.

38)  به روش خودتان به رفتارهای مثبت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان خود توجه نشان دهید.

39)   در پایان هر جلسه بدون آنکه هدف امتیازدهی و رتبه بندی داشته باشید از طریق سؤالات تستی, شفاهی و حل تمرین توسط دانشجویان بازخوردی از تدریس خود داشته باشید.

40)   برای جلوگیری از خستگی در کلاس می توانید از روش های مختلفی استفاده کنید.:

v      یک استراحت چند دقیقه ای

v      بیان یک داستان, مثال, خاطره و ...

v      تغییر در وسیله کمک آموزشی که بکار می برید 

v      از دانشجویان بخواهید دقایقی قلم خود را روی میز بگذارند و چیزی ننویسند و ...

 

 

41)  از دانشجویان بخواهید در مورد درس امروز جدیدترین مطالب و اخبار را تهیه و در جلسه بعد مطرح نمایند

42)  خلاصه ای از درس جدید را روی تخته کلاس یا اورهد ترسیم کنید و از دانشجویان بخواهید سؤالات و نظرات خود را در مورد بحث امروز روی یک برگه بنویسند. برگه ها را جمع آوری و در جلسه بعد به سؤالات پاسخ دهید.

43)  از دانشجویان بپرسید آیا در میان آنها افراد شاغل نیز وجود دارد(ساعات کار در هفته, نوع شغل و ...)

44)  از دانشجویان بخواهید « آنچه را در زندگی مهمترین مسئله می پندارند » روی یک برگه برای شما بنویسند. 

45)  برای تدریس مطالب آموزشی مختلف از وسایل کمک آموزشی وروشهای تدریس متنوع استفاده کنید.

46)  درصورتی که از پخش فیلم درکلاس استفاده می کنید ابتدا بخشی از فیلم را نمایش دهید وپس از هرمطلب اساسی وکلیدی تصویررا متوقف نموده وراجع به آن به بحث وگفتگو بپردازید وسپس ادامه دهید.

47)  گاهی از سخنران میهمان برای تدریس مطالب خصوصی استفاده کنید.

48)  هنگام تدریس سخنران میهمان شما نیز درکنار دانشجویان به سخنان ایشان گوش بسپارید.

49)  دربرخی دروس که مستلزم تبیین مهارت های ارتباطی است می توانید از روش ایفای نقش استفاده کنید.

50)  برای تشویق دانشجویان به یادگیری فعال و تفکر منتقدانه در هرجلسه سئوالات پیچیده ای را مطرح نمایید وپاسخ ها را درجلسه آینده به بحث وگفتگو بگذارید.

 

 

 

51)  دانشجویان را به استفاده وجستجوی منابع خارج ازکتاب تشویق نمایید.

52)  دانشجویان را به مشارکت در کارگروهی وفعالیت های جمعی هدایت نمایید.

53)  درهرجلسه درس فرصتی را اختیار دانشجویان قراردهید تا عقاید ونظرات خودرا درباره مطالب درسی وشیوه تدریس شما ابراز دارند.

54)   اگرحیطه تدریس شما محیط های بالینی، آزمایشگاهی وکارآموزی است از روز اول کار عملی را شروع کنید.

55)  همه عواملی را که منجر به داشتن فعالیت های  عملی اثربخش تر می شود دسته بندی کنید.( گروه بندی دانشجویان ، هماهنگی با مربیان ومسئولین بخش ها، تجهیزات مورد نیاز ، خدمات پشتیبانی و ابزارمورد لزوم)

56)  اهداف ، انتظارات و سرفصل واحدهای عملی را بصورت مکتوب دراختیار دانشجویان قراردهید.

57)   مراحل کار، تکنیک ها و معیارهای سنجش مهارت های عملی را مشخص نمایید.

58)  منابع یا مراکزی را که دانشجویان برای تمرین یا مطالعه بیشتربه آن نیازدارند به آنها معرفی نمائید.

59)   گاهی در کلاس درس درمورد سوابق علمی وپژوهشی خود با دانشجویان صحبت کنید.

60)   با دانشجویان درمورد اشتیاق و انگیزه آنها به ادامه تحصیل درمقاطع بالاتر گفتگو نمائید. 

 

 

61)  گاهی دانشجویان را به گروههای 2 تایی تقسیم کنید تا هریک با یک سؤال دیگری را ارزیابی نماید.

62)     پرسیدن یک سؤال غیردرسی درخاتمه هرکلاس می تواند موجب رفع خستگی شده و پایان با نشاط تری را به دنبال داشته باشد:

v      چه مطلبی ذهن شمارا بیش از هرچیز به خود معطوف می کند؟

v      مهمترین آرزوی شما درآینده چیست ؟

v      جدیدترین کتابی که خوانده اید کدام بوده است ؟

v      ازروزنامه ها چه خبر؟

 

63)   جهت تسریع در ارتباطات، اطلاعات ضروری مثل آدرس و شماره تلفن دانشگاهها, دانشکده ها, مسئولین و مدیران مراکز آموزشی دانشگاه, مرکز خدمات آموزشی, کتابخانه, مرکز اینترنت, خدمات رسانه ای, مراکز پژوهشی و لیست اسامی دانشجویان خود را همیشه به همراه داشته باشید.

64)  اسامی دانشجویان را به خاطر بسپارید. این امر در برقراری ارتباط با دانشجویان بسیار موثر است.

65)  لیست غائبین را مرتب چک کرده و در صورت طولانی شدن غیبت آنها, علت را جستجو کنید.

66)  کتابهای خوب غیردرسی مرتبط با موضوع را به دانشجویان معرفی نمایید.

67)  با بهره گیری از مراکز مشاوره ای دانشگاه دانشجویان را درحل مشکلاتشان یاری نمائید.

68)  به پیشرفت های تحصیلی دانشجویان ممتاز و موفق به روشهای مناسب پاسخ دهید.

69)  یک سیستم ارتباطی مناسب بین دانشجویان برقرار سازید تا بتوانند در رابطه با درس, کار و فعالیت های آموزشی و پژوهشی با یکدیگر همکاری مؤثرداشته باشند  .

70)  جهت رفع  اشکلات  درسی و همکاری بیشتر, دانشجویان را به تشکیل گروههای مطالعه در خارج از برنامه کلاسی تشویق  نمائید.

 

 

 

71)  گروهها و تیم های انجام پروژه  و طرحهای پژوهشی با شرکت دانشجویان تشکیل دهید.

72)  حضور شما در سمینارها, همایش ها, فعالیت های آموزشی پژوهشی, تدوین طرح درس, برنامه ریزی آموزشی, برنامه های ارتقاء کیفیت آموزش و . . . نشانه علاقه شما به تدریس و یادگیری دانشجویان است.

73)  برای ایجاد انگیزه و علاقه مندی دانشجویان به فعالیت های پژوهشی، آنها را در انتخاب موضوع, مراحل اجرایی و پیگیری طرح ها راهنمایی و هدایت فرمائید.

74)  در بسیاری از فعالیت های آموزشی و پژوهشی خود، با تشکیل گروههای دانشجویی و تقسیم وظائف بین افراد گروه علاوه بر تسریع در اجراء برنامه ،زمینه مشارکت و مسئولیت پذیری را در آنها پدید آورید.

75)  دانشجویان را به مطالعه, نوشتن مقاله, ترجمه, پژوهش و خواندن مجلات علمی تشویق کنید.

76)  در برقراری ارتباط با دانشجویان سعی کنید با همه بصورت یکسان برخورد کرده و به تدریج همه دانشجویان را در فعالیت های کلاسی سهیم نمائید.

77)   تحقیقات  نشان داده  است   که چهره با نشاط  و پر انرژی اساتید در ایجاد انگیزه در دانشجویان و علاقه آنها به درس استاد و نتایج یادگیری تاثیر به سزایی دارد.

78)  در آغاز سال تحصیلی، دانشجویان جدید الورود از رشته تحصیلی ، آینده شغلی و انتظاراتی که از آنها می رود آگاهی ندارند به آنها کمک کنید تا شرایط و موقعیت جدید خود را در یابند.

79)  از خاطرات دوران دانشجویی و فعالیت های خود برای دانشجویان صحبت کنید.

80)  سر کلاس با آمادگی کامل و مطالعه قبلی حاضر شوید. آمادگی علمی شما در جلب اعتماد دانشجویان در طول ترم بسیار موثر است.

 

 

 

81)  فعالیت های فوق برنامه, فرهنگی و تفریحی در دانشگاه طراحی کنید و دانشجویان را جهت گذراندن اوقات فراغت خود به نحوه مثبت و بهینه هدایت نمائید (مسابقات ورزشی , دیدار از نمایشگاه, موزه و . . .)

82)  بهتر است عکس های دسته جمعی اساتید با دانشجویان در فعالیت های گروهی, آزمایشگاه, تیم های کاری ، اردوهای دانشجویی و ... در محل های مناسب نصب گردد.

83)  وقت شناسی و رعایت زمان را درهمه برنامه ها در نظر داشته باشید.   

84)  در هربخش آموزشی یک جعبه انتقادات و پیشنهادات داشته باشید

85)    نظرات دانشجویان را مرتباً بررسی نمائید و به موارد منطقی ترتیب اثر دهید.

86)  بهتر است آدرس مراکز مهم دانشگاه ، دانشکده ، اساتید راهنما و مسئولین دانشگاه بصورت مکتوب در اختیار دانشجویان جدید الورود قرار گیرد.

87)  اساتید با توجه به روحیات ، مهارتها و تجربیات شخصی، فضای متفاوتی را برای کلاسهای درسی خود ترجیح می دهند  (فضای رسمی ، جدی ، انعطاف پذیر ، آزاد ) سعی کنید جو دلخواه و مسیری که شما میخواهید در آینده برقرار شود  را در جلسه اول روشن نمایید.

88)  اهداف و سرفصل دروس عملی را بصورت مکتوب و زمان بندی شده در اختیار دانشجویان قرار دهید.

89)  روشهای تدریس و وسایل کمک آموزشی را که در طول ترم  در نظر دارید از قبل مشخص و به دانشجویان معرفی نمایید.

90)  نظرات و پیشنهادات و انتظارات دانشجویان را در خصوص شیوه تدریس خود جویا  شوید. این  امر می تواند تصویری از وضعیت کلاس را در اختیار شما قرار دهد.

 

 

91)  در مورد چگونگی انجام تکالیف درسی، منابع درسی، رفتارهای کلاسی دانشجویان ، حضور به موقع در کلاس درس ، نحوه آزمونهای مورد نظر شما (کتبی ، شفاهی،  تستی، تشریحی و . . . ) با دانشجویان صحبت کنید.

92)  قبل از شروع درس واژه های کلیدی و عناوین درس جدید را روی تخته کلاس بنویسید  و نظرات دانشجویان را در مورد هر یک از آنها بپرسید.

93)   برای افزایش توان ذهنی دانشجویان و به جریان افتادن فعالیت های کلاسی همیشه به یک جرقه اولیه نیاز است. درس خود را با طرح یک معما ، سوال ، تصویر جالب ، اسلاید ، و . . . شروع کنید.

94)  باطرح سوالات پیچیده و به بحث گذاشتن آنها در کلاس دانشجویان را به تفکر ،مشارکت گروهی و خلاقیت در کشف  راه حل های جدید رهنمون کنید.

95)  از روش های تدریس و وسایل کمک آموزشی متنوع استفاده کنید.

96)  در طول سال تحصیلی با امتحانات کوییز و میان ترم دانشجویان را برای امتحان نهایی آماده کنید و نمونه ای از سوالات آزمون نهایی را نیز در کلاس مطرح نمایید.

97)  با آمادگی قبلی در کلاس درس حاضر شوید و اطلاعات مهم را بصورت طبقه  بندی و تایپ شده  روی  کارتهای  قابل  حمل  به  همراه  داشته باشید.

98)  دانشجویان را در روزهای اول ، گروهبندی کنید و با طرح سوالاتی در هر گروه زمینه رقابت و فعالیت بیشتر را در آنها ایجاد کنید.

99)  پس از مدتی گروهها را درهم  ادغام کرده و با تشکیل گروههای جدید ارتباط بین دانشجویان افزایش دهید.

100)          در جلسات امتحانات پایان ترم حضور شما در کنار دانشجویان،داشتن چهره متبسم ، بیان یک  لطیفه   و یا حتی قرار گرفتن در کنار یک دانشجوی مضطرب می تواند استرس آنها را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.

101)          در پایان 3 هفته اول هر ترم تحصیلی یک ارزیابی کلی از وضعیت دانشجویان خود داشته باشید و بر اساس آن برنامه تدریس خود را  طراحی یا  بازنگری نمایید . 

 

پایان

آموزش الکترونیکی

 

گردآوری و تنظیم : زهرا کریمیان 

  دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی

آموزش تجربه ای است مبتنی بر یادگیری که به منظور ایجاد تغییرات نسبتا" ماندگار در فرد صورت می گیرد و درطول زمان یادگیری به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان همواره تحت تاثیر روش های مختلف قرار گرفته است. گرچه روش های معمولی و سنتی تدریس که استاد و دانشجو در یک زمان و مکان حضور داشته باشند  از نظر مدلهای تقابل رفتاری دارای بهترین سطح کیفی آموزشی اما در سالهای اخیر روش های جدیدی از جمله آموزش از راه دور توجه دست اندرکاران امور آموزشی را به خود معطوف داشته و بدلیل انعطاف پذیری باعث تمایل بیش از پیش دانش اندوزان به این نوع آموزش گردیده است. از طرف دیگر با افزایش نقش محوری فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه های مختلف زندگی امروزی می توان این تکنولوژی را به عنوان ابزاری نیرومند برای ارتقاء کیفیت و کارآئی آموزش مورد استفاده قرار داد . در این مقاله سعی بر این است ضمن معرفی انواع سیستم های آموزشی مبتنی بر فن آوری اطلاعات و ارتباطات , دلایل توجه به این نوع آموزش ها و امکانات موردنیاز بیان گردد.

رویکرد کلی به آموزش و یادگیری . . .

همزمان و همگام با تغییرات وسیعی که در جهان به وجود آمده است، رویکردها و دیدگاه های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است. اگر بپذیریم که روش و مدل اندیشمندان آموزشی مورد استفاده در مراکز آموزشی متأثر از فرهنگ و روابط اجتماعی ، فناوری و زمان است، در آن صورت می توان گفت با روند این تغییرات ، در حال حاضر وارد عرصه فن آوری اطلاعاتی و جامعه اطلاعات محور شده ایم و این تحولات حتی مبانی نظری رویکرد های آموزشی و روش های یادگیری را  نیز تحت تاثیر فرار داده است .

 به تبع این تحول، عناصر آموزش یعنی مدرس، فراگیر، محتوای آموزشی و محیط آموزشی نیز دستخوش تغییراتی شده اند .  با پیدایش فناوری های جدید در عصری که به دوران طلایی اطلاعات معروف شده و ارتباطات به یاری ابزارهای جدید، شکل تازه ای به خود گرفته بی شک تعلیم و تربیت و یادگیری نیز دستخوش تغییرات عمده و عدیده ای شده به گونه ای که دیگر روش های سنتی در بسیاری از جوامع پیشرفته و در حال توسعه پاسخگو، کارآمد و نتیجه بخش نیست.

ابزارهای جدید مبتنی بر رایانه ها و شبکه های جهانی ارتباطات از قبیل شبکه های ماهواره ای و کابلی به خصوص اینترنت (Interconnected Networks) چنان رشد و توسعه ای یافته و به یاری آموزش آمده که در کوتاه ترین زمان، بیشترین اطلاعات پردازش شده مورد نیاز را به بهترین صورت در اختیار فراگیران قرار می دهد. با چنین ابزار و وسایلی علاوه بر سرعت دسترسی و کمیت تبادل اطلاعات و آموزش ها، به سبب اختیار فراگیران در بهره برداری از اطلاعات وسیع و گسترده، کیفیت یادگیری در فراگیران نیز بسیار افزایش می یابد .

چنانچه گفته شد در هر فرایند آموزش و یادگیری عناصر مهمی وجود دارد که بدون آنها امور آموزش و یادگیری تقریباً ناممکن خواهد بود . حاصل فرایند آموزش نیز یادگیری یا دانش است. در هر یک از دو رویکرد سنتی و جدید نسبت به آموزش و یادگیری، نگاه و دیدگاه خاصی نسبت به هر یک از این عناصر وجود دارد که این دیدگاه ها تعیین کننده نوع روش ها و فنونی است که ما برای آموزش بکار می گیریم. دانش آموخته رویکرد سنتی فاقد فکر خلاق و توان مدیریت اطلاعات و تولید دانش خواهد بود. چنین فردی
 (چه فارغ التحصیل مدارس و چه فارغ التحصیل دانشگاه ها) دارای یک نوع سواد کلاسیک خواهد بود که می تواند وظایف محول شده به او در نظام اداری یا صنایع و کارخانجات را انجام دهد. چنین دانش آموخته ای می تواند در نظام های صنعت ـ محور فعال باشد، اما در جامعه اطلاعات محور که فکر خلاق و مدیریت اطلاعات و تولید دانش یک اصل بنیادی است کارایی چندانی نخواهد داشت. برای تربیت افرادی متناسب با عصر جدید که بتوانند نیازهای این عصر و زمان را پاسخگو باشند باید مبانی آموزش و یادگیری بر اساس رویکردهای جدید تنظیم شوند.

یکی از روش های جدید آموزش و یادگیری که بسیاری از ویژگی های رویکرد جدید را دارا می باشد، آموزش از راه دور به شیوه  یــادگیری الکتـرونیکی (e-learning) است .

آموزش از راه دور

آموزش از راه دور عبارتست از نظام آموزش صنعتی شده برای سازمان دهی فرآیند یادگیری و یاددهی به وسیله یک سازمان به منظور انتخاب و کاربرد راه کارهایی برای استفاده از فناوری های جدید در آموزش به گونه ای که بتواند ارتباط دو سویه ای میان یاددهنده و یاد گیرنده ایجاد کند که هدف آن تسهیل فرآیند یادگیری است. تعریفی که دربردارنده مهمترین اجزای آموزش از راه دور می باشد شامل هفت جزء است. طبق تعریف، آموزش از راه دور شکل خاصی از آموزش است که در آن:

§         معلم و فراگیر جدا از یکدیگر و با فاصله مکانی از هم فعالیت می کنند.

§         معلم و فراگیر با یکدیگر ارتباط رودررو face-to-face ندارند.

§          محتوای آموزش از طریق یک رسانه یا سیستم پستی مبادله می گردد.

§          فراگیری معمولاً در محل استقرار فراگیران (منزل، محل کار و ... ) صورت می پذیرد.

§          فرآیند یاددهی ـ یادگیری به شکل خود آموز صورت می پذیرد اگر چه این فرآیند توسط معلم هدایت گردد.

§         فراگیران لازم نیست کار و شغل خود را برای ادامه تحصیل ترک کنند.

§         فرآیند یاددهی ـ یادگیری دارای درجه ای از سهولت  ( باز بودن) در دسترسی به اهداف و روش هاست

تأکید این واژه بر سهولت دسترسی و اجازه دادن به فراگیران برای فعالیت با درجه ای از استقلال و خودگردانی است

این روش اولین بار در دهه اول سال 1700 میلادی با آموزش مکاتبه ای در دنیا آغاز شد، و هنوز هم در نقاط مختلف دنیا از جمله ایران به منظور تحصیل و یادگیری استفاده می شود و  از مصداق های آن دانشگاه پیام نور می باشد. همچنین انواع آموزش های کوتاه مدت مکاتبه ای را نیز می توان از جمله این آموزش ها برشمرد. روش های پیشرفته استفاده از آموزش غیر حضوری مبتنی بر فناوری را می توان به اوایل دهه 1900 میلادی با به کارگیری تلویزیون در امر انتقال یادگیری نسبت داد. در سال های 1960 با راه اندازی ایستگاه های اختصاصی تلویزیونی تحت عنوان تلویزیون آموزشی ارتباط بین مدارس و تلویزیون عملاً محقق گردید. به طوری که مدارس از سیستم های مدار بسته در امر آموزش بهره مند شدند. تا سال 1972 تعداد ایستگاه های تلویزیون آموزشی در ایالات متحده به 233 ایستگاه رسید. دانشگاه های اوهایو، تگزاس و مریلند اولین دانشگاه های پیشتاز در استفاده از شبکه تلویزیونی برای آموزش بودند و همین امر موجب ترغیب سایر دانشگاه های دنیا به بهره گیری از این روش شد.

در ایران در زمان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، دانشگاه آموزش از راه دور ایران نیز فعالیت داشته و با همکاری شبکه تلویزیونی تحت عنوان تلویزیون آموزشی به ارائه آموزشهایی از این نوع برای دانشجویان مبادرت می ورزید و پس از انقلاب نیز مصداق بارز و موفق آن  را در دانشگاه پیام نور شاهد هستیم .  در دهه 1990 با پیشرفت تکنولوژی و آمدن رایانه به سطوح آموزشی و استفاده مدارس و دانشگاه ها از این وسیله و همزمان با آن پدید آمدن اینترنت فکر استفاده از این فن آوری در امر آموزش به ویژه آموزش فراتر از مرزها، انقلابی نوین در امر آموزش از راه دور ایجاد نمود. پیشتازان این شیوه کشور های اروپایی و امریکایی بودند که به سرعت آنرا توسعه دادند و چند سال بعد یعنی حدود سال های 1999 اغلب کشور های آسیایی نیز استفاده از اینترنت را توسعه دادند.

آموزش الکترونیکی

آموزش از راه دور هم اکنون سالها است که در دنیا متداول و رایج است اما ترکیب این نوع آموزش با اینترنت منجر به ابداع روش جدیدی از نحوه تدریس به نام e-learning شده است ، این آموزش الکترونیکی در عین حال که بسیار موثر و کار آمد است از لحاظ تجاری نیز مقرون به صرفه بوده و به سرعت قابل دسترسی برای تمامی افراد از هر قشر و موقعیتی می باشد.

§    اصطلاح آموزش الکترونیکی، شامل لیست بزرگی از کاربردها و عملکردها از جمله آموزش مبتنی بر وب
(training web based)، آموزش مبتنی برکامپیوتر، کلاسهای مجازی (Virtual classroom)، و همکاریهای الکترونیکی
(Digital cooperation) است

§ در این سیستم آموزشی دانشجویان میتوانند از طریق اینترنت در مرکز ثبت نام نموده ، از میان دروس ارائه شده انتخاب واحد نمایند ، جزوه درس مورد نظر را مطالعه نموده و از جلسات درس استاد استفاده نمایند و در آخر دوره نیز امتحان بدهند .

§  همچنین میتوانند هر روز و هر لحظه که اراده نمایند با استاد و همکلاسیهای خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظرومباحث گروهی پیرامون مفاد درسی ویا تمرینهای داده شده ازطرف استاد بوسیله اینترنت بپردازند .

§  آموزش الکترونیکی از قدرت شبکه های کامپیوتری، تکنولوژی های اینترنت، شبکه های ماهواره ای و علوم جدید دیجیتالی بهره می برد و در اصل هنر استفاده از تکنولوژی شبکه ها به منظور طراحی، انتخاب، تحول و اداره فرایند آموزش است.

§   آموزش الکترونیکی یادگیری سریع تر را با هزینه کمتر مقدور و دستیابی به فرایند آموزش را افزایش می دهد.

§   در دنیای رقابتی امروز، سازمان هایی که از آموزش الکترونیکی بهره می برند، نسبت به سازمان های دیگر دارای مزیت های رقابتی بسیار خواهند شد و می توانند فعالیت های مورد نظر خود را به راحتی از یک حیطه آموزشی مرتبط انتخاب کرده و بدین ترتیب فرایند آموزش سهل الوصول تر خواهد بود.

§   آموزش الکترونیکی به واقع ارائه محتوای آموزشی دروس از طریق محیط های الکترونیکی از قبیل اینترنت، اکسترانت، ماهواره، نوارهای سمعی ـ بصری، تلویزیون و غیره می باشد.

§   آموزش الکترونیکی به جای تمرکز روی نیازهای آموزش دهندگان و مؤسسات روی نیازهای یادگیرندگان تمرکز می کند و با استفاده از مزایایی که شبکه ها در اختیار می گذارند فرایند آموزش را به صورت on-line و در هر مکان و زمان می تواند ارائه دهد.

§  آموزش الکترونیکی می تواند فعالیت های اداری و سازمانی مانند ثبت نام، پرداخت و حق شارژ، نمایش پیشرفت دانشجو، امتحان و غیره را سازماندهی کند.

§    آموزش الکترونیکـی برای سازمان ها جـذاب است زیـرا امکان استفاده بهتر از زمان را داده و امر یادگیری را شتاب می بخشد، همچنین باعث حذف کاغذ بازی و کاهش هزینه ها می شود.

 

شیوه های آموزش الکترونیک E-learning

 

۱)  آموزش های مبتنی بر رایانه  Computer Based Training


در این شیوه از رایانه به عنوان یک ابزار مؤثر جهت ارائه نوع خاصی از آموزش های offline استفاده می شود. این نوع آموزش عمدتاً از طریق CD های آموزشی (بسته های نرم افزاری آموزشی) ارائه می گردد.

 ۲) آموزش مبتنی بر وب    Web Based Trainig

در حال حاضر متداولترین نوع آموزش الکترونیکی، آموزش مبتنی بر وب است و به آموزشی گفته میشود که به واسطه اینترنت یا یک اینترانت انجام میشود .این روش آموزش شامل منابع آموزشی، محیط مجازی و محاوره ای است و ارتباط از طریق پست الکترونیکی، اتاقهای گفتگو و بردهای الکترونیکی برقرار میشود .از مزایای این نوع آموزش، انعطاف پذیری و سهولت آموزش و حذف محدودیت زمان و مکان برای کاربران و سطح بندی دروس آنها متناسب با راندمان دانشجویان است.

در این روش آموزشی، نیازی به حضور فراگیر در مراکز آموزشی نیست، زیرا از طریق هر سیستم کامپیوتری، وب در دسترس است.

در مورد هزینه سرمایه گذاری نیز باید به این نکته توجه کرد که آموزش الکترونیکی چنانچه در سطح وسیع مورد استفاده قرار گیرد و تعداد کاربران آن زیاد باشد، به کاهش هزینه سرمایه گذار، کمک میکند در غیر این صورت برای آموزش تعداد کمی از افراد، ممکن است خرید چند کتاب ارزانتر تمام  شود .

برخی از مزایای آموزش مبتنی بر وب

کلاس های آموزشی به طریق سنتی نیازمند حضور فیزیکی استاد و دانشجویان در مکان و زمان معین می باشد. در این گونه کلاس ها مطالب درسی به شکلی یکسان به همه دانشجویان ارائه می شود و دانشجویان موظفند که با سرعتی که استاد تدریس می کند پیش روند. در این گونه سیستم ها مرکزیت با آموزگار (Trainer) می باشد. اما در آموزش از طریق وب مرکزیت اصلی با فراگیر (learner) است زیرا فراگیر با توجه به توان و استعدادها و علاقمندی های خود درس را دریافت می کند و با سرعتی که خود می خواهد پیش می رود.

همچنین به او فرصت داده می شود که درس را بارها و بارها مرور کند و سپس مشکلات و سئوالاتش را با معلم خود مطرح کند. در آموزش سنتی دسترسی به استاد در ساعت های معین امکان پذیر است و غالباً به صورت حضوری میسر می شود. در صورتی که در آموزش از طریق وب فراگیر هر وقت که بخواهد می تواند با فرستادن نامه الکترونیکی و یا شرکت در قرارهای online که استاد نیز حضور دارد به استاد دسترسی پیدا کند.

کاربرد کامپیوتر در آموزش

کاربرد کامپیوتر در آموزش به سه بخش عمده تقسیم می شود

Computer Assisted Instructor (CAI)

در این روش از کامپیوتر به عنوان یک ماشین آموزش دهنده جامع استفاده می شود که برای به دست آوردن اهداف آموزشی خاص ولی محدود، دروس مجزایی را ارائه می دهد.   کاربردهای مختلف (CAI) در تمرین، دروس خصوصی، شبیه سازی و حل مسایل می باشد. (CAI)، اصطلاحی است برای نوعی برنامه آموزشی که از مباحث درسی، تمرین ها و جلسات پرسش و پاسخ جهت تدریس و آزمایش آموخته های دانشجو تشکیل می گردد.

Computer Management Instructor (CMI)

 از حافظه و قدرت ارزیابی کامپیوتر به منظور سازمان دهی به روند آموزش و بررسی پیشرفت دانشجویان، استفاده می کند، نیازی به انتقال خود درس از طریق کامپیوتر نیست.

Computer Medidated Education (CME)

در این روش از کامپیوتر به عنوان یک وسیله ارتباطی استفاده می شود. پست الکترونیکی، کنفرانس های ویدئویی و تابلوی اعلانات الکترونیکی نمونه ای از این امکانات می باشد.

همچنین از دیگر مزایای آموزش مبتنی بر وب میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

§         ایجاد و امکان خود ارزیابی و خود بهسازی مستمر فراگیران

§ایجاد موقعیت آموزش و کار گروهی برای افراد بدون در نظر گرفتن محدودیت های زمانی و مکانی

§   کاهش هزینه های آموزشی (ملزومات، لوازم مصرفی، فضاها و ...)

§ ایجاد امکان آموزش برای افرادی که فرصت تحصیل را به دلیل محدودیت های جسمی، مکانی، کمبود زمان و غیره از دست داده اند.

§ حذف برخی محدودیت های آموزشی نظیر ظرفیت کلاس، تعداد کلاس، امکانات و غیره

§ امکان بهره گیری از افراد متخصص و خبره و اساتید که به دلیل بعد مسافت، کمبود زمان و غیره به راحتی در دسترس نیستند.

§  امکان ایجاد موقعیت بهتر برای انجام کارهای تحقیقاتی یا تامین و به اشتراک گذاشتن منابع و با دسترسی آسان و هزینه کمتر

§         امکان کنترل و ارزیابی فرآیند یادگیری و یاددهی

§         امکان بهینه سازی مستمر محتوا و کیفیت ارائه آموزش ها و غیره با هزینه پایین

§         ایجاد شرایط یکسان برای تحصیل و آموزش بدون توجه به موقعیت اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و غیره فراگیران

§         ارتقاء سطح آگاهی های فراگیران در استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی

 

برخی از معایب آموزش مبتنی بر وب

§         عدم توجه کافی به رشد جنبه های شخصیتی و اخلاقی فراگیر

§         ایجاد ضعف در بلوغ اجتماعی فراگیران

§         امکان ابزار زدگی (ماشین زدگی) فراگیران

یکی دیگر از نکات منفی در مورد دروس مبتنی بر وب این است که نحوه ارائه درس تغییر نمیکند فرضا اگر یک آموزگار حاضر در کلاس احساس کند که نیمی از دانش آموزان با او همراه نیستند، میتواند روشهای خود را تغییر دهد، ولی آموزش مبتنی بر وب این قابلیت را ندارد

مشکلات‌ آموزش الکترونیکی از راه ‌ دور

علی‌رغم‌ این‌که‌ آموزش‌های‌ مجازی‌ و از راه‌ دور محاسن‌ فراوانی‌ دارند اما نظام‌های‌آموزشی‌ را دچار مشکلاتی‌ نیز می‌نماید. برخی‌ از این‌ مشکلات‌ عبارت‌اند از:

§         نیاز مخاطبان‌ به‌ سواد رایانه‌ای

§         لزوم‌ وجود استانداردهای‌ خاص‌ برای‌ برنامه ریزی و ارزیابی‌ آموزشی‌

§         مسئله‌ صدور و اعتبار گواهی‌ نامه‌ها

§         مشکلات مربوط به آموزش‌ به‌ زبان‌ غیربومی‌

§         مسائل‌ مربوط به‌ حق‌ مؤلف‌ منابع‌ اطلاعاتی‌

§         نیاز به‌ استفاده‌ از ابزارها و تجهیزات‌ خاص‌

§         نیاز به زیر ساخت های مخابراتی  و الکترونیکی

 

روشهای ارائه آموزش الکترونیکی

 آموزشهای مجازی معمولاً به سه روش

 (SYNCHRONOUS)  همزمان

 (ASYNCHRONOUS) (غیرهمزمان ) و

 (MIXED)  ( ترکیبی ) ارائه می گردد.

این سه روش را می توان سه مرحله پیاپی نیز تلقی کرد.

§         آموزش همزمان، آموزش زنده است که به ارائه درس در یک زمان خاص در کلاس مجازی توسط یک مدرس کارآزموده با فراگیران متعدد می پردازد. در این روش ویدیو کنفرانس، کنفرانس از راه دور، کلاسهای مجازی، مذاکره مجازی و... به کار گرفته می شود.

§         آموزش غیرهمزمان روشی است که فراگیران بااستفاده از امکانات و تسهیلات در نظر گرفته شده، به ویژه مطالب درسی آموزش می بینند. در این شیوه تبادل اطلاعات و دانش بااستفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند فایلهای مجازی، پست الکترونیک، کنفرانسهای مجازی و... انجام می پذیرد.

§         آخرین مرحله، روش تلفیقی است که حاصل ترکیب یا ادغام روشهای همزمان و غیرهمزمان است.

 اجزای مورد استفاده در آموزش الکترونیکی

آموزش الکترونیکی آمیخته ای از انواع فعالیت هایی است که مردم از طریق آن بهتر یاد می گیرند. یک محیط آموزش الکترونیکی می تواند شامل اجزایی به قرار زیر باشد:

§         آموزش قدم به قدم که روی صفحات تحویل داده می شود گرچه می تواند از طریق کتاب، CD، ویدیو یا هر چیز دیگری انجام پذیرد.

§         عناصری مجازی که می تواند یک کلاس مجازی، یک سالن سخنرانی مجازی، یا یک بحث کارشناسی باشد.

§         حصول اطمینان از آموزش که شامل مراحل هدایت یاد گیرنده، کمک به فرد مورد نظر، کنترل زمان، امتحان های دوره ای و غیره باشد.

§         ارزیابی یادگیرندگان که می تواند توسط آزمون های جامع طراحی شده صورت پذیرد.

§         به روز کردن محتوای آموزشی که همگام با آخرین دستاوردهای علمی صورت می پذیرد.

§         بخش مالی که برای پرداخت مبلغ آموزشی و ارسال هزینه ها می باشد.

§         سیستم مدیریت آموزش که عمل ثبت نام، امور آموزشی و کنترل محتوای آموزش را انجام می دهد و در خصوص پیشرفت یادگیرندگان و کمبودهای آموزشی گزارش داده و دسترسی کاربران جهت امور اداری را تسهیل می سازد.

§          شبیه سازی عوامل مختلف، زیرا از آنجایی که ما معمولاً هر چیزی را با انجام دادن بهتر یاد می گیریم، بنابراین شبیه سازی می تواند کمک فراوانی به پیشرفت فرایند یادگیری نماید.

§         همکاری و تشریک مساعی که می تواند به شیوه تکنیک های حل مسئله گروهی یا بحث بین گروه های یادگیرنده تحت آموزش صورت پذیرد.

عوامل پیش برنده آموزش الکترونیکی

§         تکنولوژی باعث انقلاب در امر کسب و کار و یادگیری گشته است. اطلاعات و دانش، اسلحه های رقابتی دنیای امروزی می باشند و می توانند تحولات عظیمی در جهان به جای بگذارند. سازمان های امروزی می دانند که اگر بخواهند در دنیای رقابتی امروز به حیات خود ادامه دهند، روش های آموزشی سنتی دیگر پاسخگو نیستند. زیرا سیکل های تولید، اطلاعات و استراتژی های سازمانی بسیار سریع تر از  آنچه انتظار می رود، در حال حرکت و تغییر هستند و کارکنان سازمان نیز باید همگام با تغییرات، آموزش ببینند و سریع ترین و مفیدترین روش جهت انتقال دانش به کارکنان، استفاده از آموزش الکترونیکی است. یادگیری چیزی است که انسان قرن بیست و یکم بیش از هر چیز دیگر جهت زندگی در این قرن به آن نیاز دارد و صاحبان هوشمند صنایع و خدمات که این مهم را دریافته اند، این شعار را برای خود برگزیده اند که :

”می بایستی آموزش را نزد مردم ببریم نه مردم را نزد آموزش” . کارکنانی که با دانش روز هماهنگ هستند نیاز به انعطاف پذیری بیشتری در محل کار دارند. عواملی همچون جهانی شدن، رقابت و کمبود نیروی کاری متخصص باعث می شود که کارکنان طولانی تر و سخت تر از گذشته کار کنند در عین اینکه نیاز به استقلال و مسئولیت بیشتری در کار دارند و علاقه ای به نظارت مستقیم نیز ندارند. کارکنان امروزی که با دانش روز آشنایی دارند، به خوبی می دانند همانطور که کار باید سر وقت انجام شود، نیازی نیست که حتما در مکان یا زمان خاصی انجام پذیرد، در ضمن می خواهند زمانی را جهت اختصاص به امر یادگیری داشته باشند. در شماره آینده به بررسی جوانب دیگری از مزایای آموزش الکترونیکی در سازمانها خواهیم پرداخت .
منبع:http://highereducation.blogfa.com/cat-1.aspx

قدرت کلمات

 

چند قورباغه از جنگلی عبور می کردند که ناگهان دو تا از آنها به داخل گودال عمیقی افتادند . بقیه ی قورباغه ها در کنار گودال جمع شدند و وقتی دیدند که گودال چه قدر عمیق است به دو قورباغه ی دیگر گفتند که دیگر چاره ای نیست . شما به زودی خواهید مرد .
دو قورباغه این حرفها را نادیده گرفتند و با تمام توانشان کوشیدند که از گودال بیرون بپرند . اما قورباغه های دیگر دائما به آنها می گفتند که دست از تلاش بردارید ، چون نمی توانید از گودال خارج شوید ، به زودی خواهید مرد
 بالاخره یکی از دو قورباغه تسلیم گفته های دیگر قورباغه ها شد و دست از تلاش برداشت او بی درنگ به ته گودال پرتاب شد و مرد
اما قورباغه ی دیگر با حدکثر توانش برای بیرون آمدن از گودال تلاش می کرد . بقیه ی قورباغه ها فریاد می زدند که دست از تلاش بردار ،‌ اما او با توان بیشتری تلاش کرد و بالاخره از گودال خارج شد
 وقتی از گودال بیرون آمد ،‌ بقیه ی قورباغه ها از او پرسیدند : مگر تو حرفهای ما را نشنیدی ؟
معلوم شد که قورباغه ناشنواست ، در واقع او در تمام مدت فکر می کرده که دیگران او را تشویق می کنند

از کتاب هفده داستان کوتاه کوتاه
از نویسندگان ناشناس